دوک

دوک قطعه اصلی مکانیزم تاب در ماشین رینگ است. دوکها با هم تفاوت دارند از نظر پایه نوع بلبرینگی یا بوشی از نظر کاربردشان برای تولید نخ تار و یا نخ (پود و از نظر نوع ماسوره دوک) فنردار جهت ماسوره پلاستیکی یا مقوایی و دوک بدون فنر جهت ماسوره .چوبی دوکهایی که نخ تولیدشان به مصرفتار میرسد و یا پود از نظر ابعاد با همدیگر تفاوت دارند در  یک دوک با پایه مخروطی نشان داده شده است. دوک شامل میله استیل ،۱ پایه ،۶ مخزن پایه دوک ۷ و فنر ۱۷ و ۱۶ در نوک جهت سفت کردن ماسوره مقوایی یا پلاستیکی .است مخزن پایه دوک پر از روغن شده روی پایه ماشین در سوراخ مخصوص بسته می.شود در انتهای دوک داخل مخزن پایه دوک بوش ۸ قرار گرفته و در وسط مخزن برای نگهداشتن دوک و چرخش آن بلبرینگ غلطکی ۱۲ نصب شده .است قلاب ۱۰ برای نگهداری دوک هنگام تعویض ماسوره است روی دوک یک عدد ترمز کوچک ۳ نصب شده تا کارگر هنگام پیوند زدن بتواند دوک را متوقف نماید دوک ممکن است با علائم اختصاری زیر مشخص شود 1 - 22  BHT و 2 - 28 - BHT معنی کلمات A HIT یعنی دوک با ترمز و فنر نوک شماره ۲۲ و ۲۸ قطر قسمتی است که نوار دوک قرار میگیرد و عدد ۱ و ۲ نوع پایه دوک است نوع) ۱ برای پایه دوک استوانه ای و نوع ۲ مخصوص پایه دوک مخروطیاست. یک دوک بدون پایه دوک ساخت اسکااف نشان داده شده دوک شامل میله ۱ و مخزن ۴است بلبرینگ شماره ۲ عمل نگهداری میل دوک را در مخزن دوک انجام میدهد در مخزن پایه دوک دو عدد بلبرینگ قرار گرفته است. در مخزن پایه دوک روغن مخصوص به نام روغن دوک ریخته میشود تا در سرعتهای بالاگرم نکند و ویسکوزیته آن هم تغییر نیابد. هر قدر سرعت دورانی دوک بیشتر شود تولید ماشین رینگ هم افزایش می یابد در رینگهای مدرن سرعت دوک تا ۲۰۰۰۰ دور در دقیقه میرسد دوک باید کاملاً مقاوم بوده و هیچگونه ارتعاشی هنگام دوران نداشته باشد. چون کوچکترین نوسان دوک باعث افزایش پارگی نخ میشود

حلقه عینکی (رینگ)

عینکی نیز یکی از قطعات مهم در قسمت تاب نخ .است حلقه عینکی در واقع پایه شیطانک است و شیطانک روی آن دور میزند حلقه عینکی از استیل مخصوصی ساخته و آبداده شده است سطح حلقه عینکی باید کاملاً صاف و صیقلیباشدچنانچه سطح عینکی ناصاف و زنگ خورده باشد مقدار پارگی نخ افزایش می یابد و همچنین زود زود شیطانک میسوزد هنگامی که حلقه عینکی جدید جایگزین میشود لازم است برای مدتی از شیطانک سبکتر ۱ یا ۲ نمره سبکتر استفاده شود و در مدت زمانهای کمتری هم شیطانک تعویض گردد. انواع حلقه های عینکی نشان داده شده است

• نوع یک با لبه افقی

• نوع دو با لبه عمودی

• نوع سه با لبه مورب

• نوع چهار با لبه هذلولی (هیپربولیک)

قطر عینکی هایی که در سیستم ریسندگی فاستونی مصرف می شود باید حدوداً 4-5 میلیمتر بیشتر از قطر ماسوره پر باشد و حدود 30-24 میلیمتر کمتر از گیچ ماشین

شیطانک

یکی از اجزاء مهم ایجاد کننده تاب در نخ شیطانک است. شیطانک از جنس استیل بوده و به طور آزاد روی حلقه عینکی می گردد. امروزه در بعضی از موارد از شیطانک پلاستیکی مخصوص هم استفاده می شود. نخ قبل از اینکه به دور دوک بپیچد از داخل شیطانک هم   می چرخد . دوک به نخ تاب می دهد و آن را به کمک شیطانک به دور خود می پیچد. سرعت شیطانک بر روی حلقه عینکی بین 30-20 متر در ثانیه است. شیطانک در انواع زیر ساخته می شود

• برای عینکی هایی با لبه افقی

• شیطانک نوع دو برای لبه های عینکی عمودی نوع دو

• برای لبه های نوع مورب

• برای لبه های هذلولی

شیطانک برای چهار حالت لبه زیر به کار برده می شود

• به صورت بیضی

• شیطانک بیضی با پشت صاف

• شیطانک c شکل

• شیطانک با نوک کج

راهنمای نخ

راهنمای نخ در بالای دوک قرار گرفته و نخ را هدایت می کند برای پیچش و تاب دادن. میله راهنمای نخ در داخل صفحه فلزی قابل تنظیم است. هنگام تعویض ماسوره پر میل سرتاسری متصل به صفحات پایه راهنما توسط دسته ای به عقب برگردانده می شود تا مزاحمتی برای بیرون آوردن ماسوره نداشته باشد

صفحات جداکننده و حلقه های بالن گیر

در شکل صفحات جداکننده بین دوکها نصب شده است. این صفحات از جنس استیل یا آلومینیم سبک یا پلاستیک ساخته میشوند کار این صفحات این است که بالن ایجاد شده از نخها به یکدیگر برخورد نکنند در اغلب ماشینهای رینگ یک حلقه استیل بین میله راهنما و صفحه عینکی برای کوچکتر کردن ابعاد بالن نصب شده است این حلقهها به نام حلقههای بالن گیر معروفند

محرک دوک

دوکها توسط نوار دوک حرکتشان را از پولی بزرگی که روی شفت مرکزی ماشین قرار دارد میگیرند در بعضی از ماشینها هر دو طرف ماشین از یک پولی و شفت حرکت میگیرند و در نتیجه دو طرف ماشین رینگ با یک سرعت کار میکنند در پاره ای از ماشینهای رینگ هر طرف ماشین به طور مجزا کار میکنند در نتیجه ماشین دارای دو موتور دو شفت مرکزی و دو سری پولی و نوار است ماشین نوع اول دارای عرض کمتری است دارای یک مکانیزم ساختمانی تاب و پیچش بوده در حالی که در حالت دوم عرض ماشین اضافه شده و تمام مکانیزمهای مربوط به تاب پیچش و کشش مجزا هستند در عوض با حالت دوم از یک ماشین رینگ میتوانیم در آن واحد دو نوع نخ تولید کنیم هر نوار دوک چهار دوک را در یک طرف ماشین می چرخاند. در حال حاضر بعضی از سازندگان ماشینهای رینگ از یک نوار دوک پهن جهت چرخاندن کلیه دوکها استفاده میکنند تسمه سرتاسری یا تانژنشیال بلط این نوار سرتاسری توسط یک پولی بزرگ اصلی می چرخد این پولی از پولی موتور دور میگیرد مزیت این روش یکنواختی تاب در تمام دوکها و هزینه کمتر است. در بعضی از روشها هم نظیر رینگ هبسپانو ساخت اسپانیا برای حرکت دوک از چرخ دنده استفاده مینمایند

تنظیم کننده سرعت رینگ

 دستگاه تنظیم کننده را برای این روی ماشین رینگ نصب میکنند تا کشیدگی وارده به نخ را در حالات مختلف پیچش ماسوره یکنواخت نموده و در نتیجه مقدار پارگی نخ کاهش مییابد کار این تنظیم کننده تنظیم سرعت دوک در حالات مختلف . پیچش .است دو حالت تنظیم سرعت دوک وجود دارد یکی تنظیم منطقه ای و دیگری تنظیم لایه لایه پیچش نخ به دور ماسوره در حالت تنظیم منطقه ای سرعت دوک در موقع پیچش پایه ماسوره پیچش بدنه و پیچش سر ماسوره تغییر میکند هنگامی که پایه ماسوره شکل میگیرد هر لایه که تشکیل میشود، در لایه بعدی قطر پیچش ماسوره اضافه میگردد و مقدار کشیدگی کاهش مییابد در نتیجه به تدریج سرعت دوک اضافه میگردد هنگامی که قسمت بدنه ماسوره شکل میگیرد قطر متوسط پیچش ثابت میماند و در نتیجه سرعت دوک باید ثابت بماند. هنگامی ماسوره شکل میگیرد قسمت مخروطی مرتباً قطر پیچش نخ به دور ماسوره کاهش مییابد در نتیجه مقدار کشیدگی نخ افزایش مییابد و بنابراین باید سرعت دوک کاهش یابد

منبع 

کتاب ریسندگی الیاف بلند

نوشته: یاکوف یا ولیویچ